top of page

De Europese boomkikker… al jaren een onuitputtelijke inspiratiebon

De Europese boomkikker komt in België en Nederland op een aantal geïsoleerde locaties voor en vormt voor mij al jarenlang een onuitputtelijke inspiratiebron.

Europese boomkikker

Het maakt niet uit of het zonnig weer is of bewolkt, droog of regenachtig. Als ik in de periode tussen april en oktober een paar uurtjes tijd heb, trek ik er regelmatig op uit naar een van de locaties waar deze bijzondere diersoort voorkomt.

Het liefst ga ik erg vroeg wanneer het nog niet echt warm is. Dan is de kans namelijk groot dat je ze kunt observeren tijdens het klauteren over de takken van de (braam-)struiken en soms springend van blad tot blad bij hun tocht vanuit hun slaapplaats op de grond naar de bovenzijde van het struikgewas waar ze dan in hun karakteristieke houding doodstil gaan genieten van de warmte van het zonlicht.

 
Verspreiding
Verspreidingsgebied Europese boomkikker
Verspreiding van de boomkikker in Nederland

De verspreiding van de boomkikker omvat van oudsher het gebied oostelijk van de lijn Groningen-Apeldoorn-Breda-Middelburg. Het betreft hoofdzakelijk gebieden met Pleistocene zandgronden. De soort was ooit ruim verspreid, maar is sterk achteruitgegaan, met een dieptepunt rond 1990.

De laatste jaren treedt echter herstel op door uitvoering van natuurontwikkelings-maatregelen in de vorm van het herstel van poelen of de aanleg en verbetering van de landhabitat. Daarnaast zijn boomkikkers uitgezet in de oude leefgebieden in Noord-Brabant en Limburg en zijn er uitzettingen geweest in Drenthe en in de duinen van Zuid- en Noord-Holland.


Kenmerken

De ongeveer 5 cm groot wordende Europese boomkikker (Hyla arborea) dankt zijn naam aan de overwegend klimmende levenswijze. Hij wordt niet alleen aangetroffen in lage struiken, maar ook in bomen.

Europese boomkikker

Bij het klimmen maakt hij handig gebruik van de hechtschijven aan de tenen en vingers. Deze hechtschijven doen qua vorm aan zuignappen denken. Ze hebben echter een fijne structuur met zeer kleine kanaaltjes, waarin bij het neerzetten vocht wordt gedreven, waardoor de kikker blijft plakken.

Ook speelt de buikzijde van de boomkikker een rol bij het klimmen aangezien het slijmlaagje van de huid er voor zorgt dat de kikker beter blijft plakken.

 

Een ander kenmerk is de heldere groene kleur, het ontbreken van vlekken of strepen op de rug en de bruinzwarte band op de flanken. De kleur is meestal lichtgroen, maar kan ook groengrijs tot geelbruin of bruin zijn, afhankelijk van de temperatuur en de gemoedstoestand van de kikker.

Europese boomkikker

Hij heeft oranje ogen met een horizontale pupil en een goed zichtbaar trommelvlies.


Mannetjes hebben een hele grote kwaakblaas onder de kin, die alleen zichtbaar is als er gekwaakt wordt.

 

Levenswijze

Voor wat betreft het leefgebied gaat de voorkeur van de Europese boomkikker uit naar percelen met dichte, zonbeschenen vegetatie zoals houtwallen, braamstruiken en rietkragen en met geschikt (visvrij en matig voedselrijk) voortplantingswater in de buurt.

Europese boomkikker

De boomkikker is hoofdzakelijk in de schemering en de nacht actief. Overdag tref je dit diertje overwegend zonnend aan. Om uitdroging te voorkomen, houdt hij hierbij de poten onder het lichaam en de ogen dicht.

Eten doen ze voornamelijk 's nachts en hun menu bestaat uit allerlei insecten, meestal tweevleugelige of andere vliegende insecten, die met de lange tong worden gevangen of worden besprongen.

 

De gemiddelde leeftijd, na eerste overwintering, is drie tot vijf jaar. Ervan uitgaande dat de meeste boomkikkers in hun derde levensjaar voor het eerst voortplanting deelnemen, betekent dit dat boomkikkers gemiddeld slechts één tot drie seizoenen aan de voortplanting meedoen. Mede doordat het voortplantingssucces van jaar tot jaar zeer sterk kan wisselen, heeft dat tot gevolg dat ook het aantal boomkikkers in een populatie van jaar tot jaar sterk kan variëren (tot meer dan 50%).

Buiten de voortplantingstijd leven boomkikkers op het land en ook tijdens de voortplantingstijd zitten ze overdag vaak in de oevervegetatie of aangrenzend struweel.

 

Als de temperatuur in augustus/oktober daalt, zoekt de boomkikker een schuilplaats op om de winterslaap in door te brengen. Het winterkwartier bestaat uit holle bomen, holtes tussen boomwortels, in de strooisellaag en in houtstapels.

 

Voortplanting

De boomkikker plant zich voort in visvrije, zonnig gelegen en matig voedselrijke wateren met een goed ontwikkelde oever- en watervegetatie.

Het zijn de oude mannetjes die medio april als eerste naar het water trekken en met roepen de vrouwtjes lokken. Later in het seizoen arriveren de jongere mannetjes.


De vrouwtjes leggen meerdere legsels tussen de oeverbegroeiing, verdeeld over kleine klompjes van 10-60 eieren die worden vastgehecht aan waterplanten.


Europese boomkikker

Na 1 tot 2 weken komen de 3-5 mm grote larven uit de eieren en na 8 tot 11 weken zijn ze klaar om te metamorfoseren. De pas gemetamorfoseerde kikkertjes zijn 1-2 cm lang en vanaf de eerste helft van juli te vinden op struiken in de omgeving van het voortplantingswater.

 

Het mannetje van de boomkikker is vaak na de eerste overwintering al volwassen, bij vrouwtjes duurt dit meestal twee jaar. 


Bedreiging en bescherming

De boomkikker heeft in de Rode Lijst de status Bedreigd. Eind vorige eeuw bleek in Nederland de verspreiding met 80% afgenomen en werd de boomkikker een van de sterkst bedreigde amfibieën. De soort is beschermd volgens de Wet Natuurbescherming.

 
Wil je de boomkikker graag zelf eens fotograferen?

Tijdens de Fotografieworkshop Boomkikkers neem ik je mee naar een van de leefgebieden van deze bijzondere diersoort en krijg je de gelegenheid om boomkikkers te fotograferen in hun natuurlijke habitat.

Hierbij staat respect voor de diertjes en voor hun kwetsbare leefgebied natuurlijk voorop!

 

Kijk op deze pagina voor meer informatie over deze praktijkworkshop.

 

Wil je reageren op dit blog?

Laat dan onder aan deze pagina jouw reactie (met jouw naam) achter!

105 weergaven4 opmerkingen

Gerelateerde posts

Alles weergeven

4 則留言

評等為 0(最高為 5 顆星)。
暫無評等

新增評等
訪客
6月10日
評等為 5(最高為 5 顆星)。

Fijne blog om te lezen, Peter. Mooi informatief, met prachtige passende beelden! Groetjes Marian Smeets

按讚
回覆

Dankjewel voor jouw reactie, Marian.

按讚

評等為 5(最高為 5 顆星)。

Een informatieve blog aangevuld met prachtige foto's!

按讚
回覆

Dankjewel voor dit compliment, Katrien.

按讚
bottom of page